Antun Miletić: Svoj legat dajem na povjerenje Republici Srpskoj

Antun Miletić, doajen jugoslovenske istoriografije, koji je ujedno i najveći poznavalac stradanja u koncentracionom logoru Jasenovac u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, potvrdio je danas da će svoj legat pokloniti Republici Srpskoj, a da će biti čuvan u biblioteci u izgradnji u okviru Manastira Moštanica u Kozarskoj Dubici.

“Legat dajem na povjerenje Republici Srpskoj i smatram da tu treba i da ostane, bude digitalno obrađen i dostupan javnosti i istraživačima”, rekao je profesor Miletić na konferenciji za novinare u Kozarskoj Dubici.

On je naveo da se istraživanjem o Jasenovcu i Donjoj Gradini počeo da bavi 1977. godine, kada se u bivšoj Jugoslaviji nije mnogo pričalo o Jasenovcu, već se težilo zaboravu, te da njegov legat sadrži autorske knjige, zapise i dokumete koje je sakupio iz nekoliko država, te njegovu ličnu biblioteku.

Direktor Arhiva Republike Srpske Bojan Stojnić rekao je da je profesor Miletić čitav svoj naučni život posvetio temi Jasenovca, a da njegov legat sadrži 25 paketa kopija arhivske građe, knjiga, stručnih i naučnih radova na temu stradanja srpskog naroda za vrijeme Nezavisne države Hrvatske.

“Arhiv Republike Srpske kao centralna institucija po pitanju zaštite, čuvanja i publikovanja arhivske građe svakako je zainteresovan da pruži svu stručnu i naučnu pomoć kada je u pitanju legat profesora Miletića, a mi smo jedini i referentni u Republici Srpskoj da to uradimo”,  izjavio je Stojnić.

On je naveo da je Arhiv Republike Srpske spreman da preuzme kompletnu zbirku arhivske građe, dokumenata i rukopisa i da ih stručno, arhivistički obradi i publikuje uz saglasnost autora, da bi ona bila digitalizovana i on line dostupna svim istraživačima bilo gdje u svijetu.

“Prije dvije godine smo digitalizovali veliku zbirku od preko 32.000 dokumenata koji su se nekada čuvali u Spomen-području Jasenovac i što je prikupljano do 1991. godine. To je digitalizovano i dostupno na našem sajtu svim istraživačima potpuno besplatno”, rekao je Stojnić.

Istoričar Predrag Lozo iz Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica rekao je da je Miletić osamdesetih godina XX vijeka svjedočio buđenju javne svijesti o genocida nad Srbima u NDH.

“Njegov rad pokrenuo je čitav javni diskurs i raspravu koja je u tadašnjoj Jugoslaviji do tada bila nezamisliva, a to je rasprava o potisnutom porodičnom i pojedinačnom pamćenju iz koga je kasnije i stvorena Republika Srpska i ono što imamo danas”, rekao je Lozo.

On je podsjetio na riječi velikog srpskog istoričara Milorada Ekmečića koji je rekao da je “Republika Srpska ostatak ostataka klanog i nedoklanog naroda i da je srž Republike Srpske namjera da nam se ne ponovi ono što nam se desilo između 1941. i 1945. godine”.

Lozo je istakao da je kultura i politika pamćenja svakog ozbiljnog naroda i društva podrazumijeva ozbiljan istraživački i naučni rad, koji je često produkt institucionalnog pristupa, ali i pojedinačnog istraživačkog entuzijazma.

“Svi zajedno imamo dužnost da obezbjedimo da nam se ne ponove događaji iz prošlosti u nekom sličnom obliku i u tome smislu je značajan današnji čin i rad profesora Miletića koji donosi veliki broj istoriografskih izvora i ostavlja velika polja za naredna istraživanja”, zaključio je Lozo.

U pratniji saradnika Zorana Kosa i direktora Centra  za informisanje i kulturu Dijane Kondić koja je bila domaćin konferencije, profesor Antun Miletić predao je danas svoj legat igumanu Manastira Moštanica u Kozarskoj Dubici Sergiju Antiću, koji je istakao da je taj legat najveći dar manastiru, srpskom narodu i istoriji ovog kraja, jer sadrži cjelokupan životni trud i rad profesora Miletića.

 “Počastvovani smo sa tim i trudićemo se da legat dostojastveno prihvatimo i sačuvamo čuvajući vjeru i identitet srpskog naroda i za generacije koje dolaze iza nas. Manastir ima svoju staru biblioteku, a sljedeće godine biće formirana nova biblioteka koja će sarađivati sa našim državnim institucijama da bi bila dostupna u elektronskom formatu”, rekao je iguman Sergije.

Legat profesora Antuna Miletića sadrži cjelokupan materijal o stradanju srpskog naroda Kozare i Potkozarja u Drugom svjetskom ratu i sastoji se od oko 500 knjiga drugih autora, naučnih radova i autorskih djela Miletića objavljenih u više tomova sa više od 5.000 stranica od kojih se većina odnosi na stradanje srpskog naroda u Jasenovcu.

Legat sadrži i više od 200.000 fotokopija dokumenata na osnovu kojih je profesor Miletić vršio svoja istraživanja, a izvori dokumentacije sabrani sui z arhiva Vašingtona, Berlina, Beča i bivše Jugoslavije.