Predstavljeni “Memoari” prote Slavka Vujasinovića
– “Memoari” dubičkog prote Slavka Vujasinovića, u izdanju “Glasa Srpske”, u kojima su opisani ljudi i događaji u Kozarskoj Dubici od kraja 19. vijeka do Drugog svjetskog rata, ali i težak živog u okupiranom Beogradu, predstavljeni su danas na 65. Međunarodnom sajmu knjiga u Beogradu.
Jedan od priređivača ovog drugog, dopunjenog izdanja knjige, književnik Rajko Lukač rekao je na promociji na štandu Republike Srpske da je prota “Memoare” napisao u izbjeglištvu u Beogradu u teškim uslovima okupacije tokom Drugog svjetskog rata.
“Bez `Memoara` prote Vujasinovića gotovo da ne bi bilo nikakvog pouzdanog istorijskog izvora o životu u tadašnjoj Bosanskoj Dubici do Drugog svjetskog rata niti bismo šta znali o našim precima u gradu i selima koji ga okružuju”, rekao je Lukač.
On je istakao da “Memoare”, osim velike istoriografske vrijednosti, krasi protin stil, podjednak osjećaj za detalje i krupne događaje, glavne i sporedne ličnosti, ljudske mane i vrline i jednako poštovanje prema sva tri naroda i konfesije “hvaleći što je za pohvalu i kudeći ono što nije dostojno čovjeka”.
Predsjednik Srpskog prosvjetnog i kulturnog društva “Prosvjeta” iz Kozarske Dubice Zoran Sinkić, koji je jedan od priređivača, istakao je da bez “Memoara” danas ne bi znali ni šta se dešavalo u tom gradu u tursko i austrougarsko doba, ne bi znali ni kada je došla struja, a grad osvijetljen i mnogo drugih detalja.
“Memoari” prote Vujasinovića objavljeni su zahvaljujući naporima njegovog unuka Miodraga, koji je originalni rukopis napisan u pet svezaka ukoričio i tako ga sačuvao, ali je tek 1994. godine uspio da nađe zainteresovane za njegovo objavljivanje.
Prvi pokušaj štampanja knjige propao je 1966. godine kada je, prema Miodragovim riječima, njegov rođak Todor Vujasinović, prvi ministar saobraćaja u prvoj Vladi Jugoslavije, zatražio rukopis da ga pokaže narodnom heroju Bošku Šiljegoviću, Dubičaninu, kao što su poželjeli i dubički generali, muslimani.
Miodrag je naveo da do štampanja nije došlo jer su muslimanski generali vidjeli kao problem to što prota u prvom dijelu piše o “lošem ponašanju samo par muslimana tokom rata”.
“Inače je on o nekim muslimanima pisao jako dobro. On je znao da kritikuje tu i svoga sina i svoj stalež, ponašanje nekih sveštenika i u Dubici i u Beogradu”, rekao je Miodrag Vujasinović.
Prvo izdanje rukopisa prote Vujasinovića objavljeno je pod naslovom “Srbi kao ptice”, a drugo izdanje, pod naslovom “Memoari”, dopunjeno sa 17 fotografija i predgovorom koji je napisao akademik Matija Bećković, objavljeno je 2021. godine.
Dubički prota Slavko Vujasinović, rođen 1880. godine, bio je jedan od najpismenijih Srba u Potkozarju tog vremena.
Tadašnju Bosansku, danas Kozarsku Dubicu, morao je da napusti 7. jula 1941. godine i živio je u izbjeglištvu u Beogradu gdje je preminuo 1945. godinu, ne dočekavši oslobođenje.
/Srna/
